Η Προσέγγιση Είναι Που Κάνει Την Διαφορά
Αν κάτσεις να το σκεφτείς, είναι αστείο πώς άνθρωποι με τον ίδιο ακριβώς στόχο ακολουθούν τελείως διαφορετικές προσεγγίσεις. Πάρτε ως παράδειγμα τα εργασιακά. Όλοι μας θέλουμε τα ίδια πράγματα, δηλαδή να μην υπάρχει ανεργία, να δίνονται αξιοπρεπείς μισθοί, να γίνονται σεβαστά τα εργασιακά δικαιώματα, κλπ. Όμως υπάρχουν τελείως διαφορετικές προσεγγίσεις για τον τρόπο να τα αποκτήσουμε όλα αυτά.
Για παράδειγμα έχω δύο φίλους, τον Νίκο και τον Γιώργο, που είναι νέα παιδιά, μορφωμένα, έξυπνα και ηθικά. Τα παιδιά αυτά πιστεύουν ότι το κράτος μπορεί να επιβάλει τους εργασιακούς στόχους που περιέγραψα παραπάνω. Καλώς ή κακώς όμως, ένα από τα πράγματα που μας διδάσκει συνεχώς αυτή η ζωή, είναι πως συνήθως η πράξη είναι πολύ διαφορετική από την θεωρία. Επιπλέον, δεν πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα επιφανειακά όταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα, αλλά να προσπαθούμε να καταλαβαίνουμε τους κανόνες λειτουργίας που διέπουν το κάθε πράγμα. Το να πεις "το κράτος να το επιβάλει το Χ" είναι η εύκολη και γρήγορη απάντηση, όμως - δυστυχώς - στην ζωή συνήθως η σωστή απάντηση δεν είναι ούτε εύκολη ούτε γρήγορη.
Εγώ από την άλλη έχω τελείως διαφορετική άποψη. Καταρχάς έχουμε ένα κράτος που - είτε επειδή δεν μπορεί ή επειδή απλώς δεν θέλει - δεν πρόκειται να επιβάλει τίποτα. Αυτό επειδή π.χ. ο εκάστοτε μικροεπιχειρηματίας μπορεί να δίνει λιγότερα σε κάποιον εργαζόμενο από τον κατώτατο μισθό, εκμεταλλευόμενος την έλλειψη κρατικού ελέγχου. Έστω όμως ότι το κράτος μπορούσε, για παράδειγμα, να επιβάλει έναν κατώτατο μισθό μέσω εντατικών ελέγχων και βαρέων προστίμων. Ε και; Δηλαδή αν καταλήξουν όλοι να εργάζονται για 500 ευρώ (έστω εξασφαλίζοντας ότι δεν μπορείς να πας πιο κάτω) σωθήκαμε; Για πόσον καιρό πιστεύετε ότι θα αντέξει να ζεί με 500 ευρώ μια ολόκληρη κοινωνία; Μην παρεξηγηθώ, είμαι πολύ υπέρ στην ύπαρξη ενός κατώτατου μισθού (αν και το ύψος του είναι άλλη συζήτηση), αλλά αυτό δεν είναι το μείζον.
Πάμε λοιπόν στο μείζον. Όσοι από εμάς εργαζόμασταν για αρκετά χρόνια πριν έρθει η κρίση, γνωρίζουμε ποια είναι η αλήθεια: όσο περισσότερες θέσεις εργασίας υπάρχουν, τόσο καλύτερα είναι τα εργασιακά. Οι εταιρείες, προ κρίσης, δεν έδιναν υψηλούς μισθούς λόγω γενναιοδωρίας, αλλά επειδή υπήρχε ανταγωνισμός στην αγορά εργασίας. Δηλαδή, σε απλά Ελληνικά, εάν δεν αμοιβόσουν αρκετά, μετά από λίγο έφευγες και πήγαινες σε άλλη εταιρεία. Συνεπώς στόχος μας πρέπει να είναι ο μεγάλος αριθμός θέσεων εργασίας και κατ' επέκταση το άνοιγμα πολλών νέων επιχειρήσεων. Στην Ολλανδία, για να πετύχουν αυτόν τον στόχο, παραχώρησαν δωρεάν έκταση γης σε αυτοκινητοβιομηχανία για να φτιάξει εργοστάσιο. Στην Ελλάδα, με τα - σκουριασμένα δήθεν προοδευτικά - μυαλά που έχουμε, αυτό οι περισσότεροι θα το χαρακτήριζαν "ξεπούλημα της πατρίδας", "προδοσία" και άλλα γραφικά.
Έχει σημασία να καταλάβουμε ότι σε έναν κόσμο που λειτουργεί βάσει της ελεύθερης αγοράς, αναγκαστικά για να λύσεις τα προβλήματά σου θα ακολουθήσεις την λογική και τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς. Εάν π.χ. ζούσαμε σε έναν κομμουνιστικό κόσμο, τότε θα είχε νόημα η λογική "όλα τα ρυθμίζει το κράτος". Αλλά από ότι φαίνεται, ίσως τελικά στην Ελλάδα να μην έχουμε καταλάβει σε ποιον κόσμο ζούμε.
Για παράδειγμα έχω δύο φίλους, τον Νίκο και τον Γιώργο, που είναι νέα παιδιά, μορφωμένα, έξυπνα και ηθικά. Τα παιδιά αυτά πιστεύουν ότι το κράτος μπορεί να επιβάλει τους εργασιακούς στόχους που περιέγραψα παραπάνω. Καλώς ή κακώς όμως, ένα από τα πράγματα που μας διδάσκει συνεχώς αυτή η ζωή, είναι πως συνήθως η πράξη είναι πολύ διαφορετική από την θεωρία. Επιπλέον, δεν πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα επιφανειακά όταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα, αλλά να προσπαθούμε να καταλαβαίνουμε τους κανόνες λειτουργίας που διέπουν το κάθε πράγμα. Το να πεις "το κράτος να το επιβάλει το Χ" είναι η εύκολη και γρήγορη απάντηση, όμως - δυστυχώς - στην ζωή συνήθως η σωστή απάντηση δεν είναι ούτε εύκολη ούτε γρήγορη.
Εγώ από την άλλη έχω τελείως διαφορετική άποψη. Καταρχάς έχουμε ένα κράτος που - είτε επειδή δεν μπορεί ή επειδή απλώς δεν θέλει - δεν πρόκειται να επιβάλει τίποτα. Αυτό επειδή π.χ. ο εκάστοτε μικροεπιχειρηματίας μπορεί να δίνει λιγότερα σε κάποιον εργαζόμενο από τον κατώτατο μισθό, εκμεταλλευόμενος την έλλειψη κρατικού ελέγχου. Έστω όμως ότι το κράτος μπορούσε, για παράδειγμα, να επιβάλει έναν κατώτατο μισθό μέσω εντατικών ελέγχων και βαρέων προστίμων. Ε και; Δηλαδή αν καταλήξουν όλοι να εργάζονται για 500 ευρώ (έστω εξασφαλίζοντας ότι δεν μπορείς να πας πιο κάτω) σωθήκαμε; Για πόσον καιρό πιστεύετε ότι θα αντέξει να ζεί με 500 ευρώ μια ολόκληρη κοινωνία; Μην παρεξηγηθώ, είμαι πολύ υπέρ στην ύπαρξη ενός κατώτατου μισθού (αν και το ύψος του είναι άλλη συζήτηση), αλλά αυτό δεν είναι το μείζον.
Πάμε λοιπόν στο μείζον. Όσοι από εμάς εργαζόμασταν για αρκετά χρόνια πριν έρθει η κρίση, γνωρίζουμε ποια είναι η αλήθεια: όσο περισσότερες θέσεις εργασίας υπάρχουν, τόσο καλύτερα είναι τα εργασιακά. Οι εταιρείες, προ κρίσης, δεν έδιναν υψηλούς μισθούς λόγω γενναιοδωρίας, αλλά επειδή υπήρχε ανταγωνισμός στην αγορά εργασίας. Δηλαδή, σε απλά Ελληνικά, εάν δεν αμοιβόσουν αρκετά, μετά από λίγο έφευγες και πήγαινες σε άλλη εταιρεία. Συνεπώς στόχος μας πρέπει να είναι ο μεγάλος αριθμός θέσεων εργασίας και κατ' επέκταση το άνοιγμα πολλών νέων επιχειρήσεων. Στην Ολλανδία, για να πετύχουν αυτόν τον στόχο, παραχώρησαν δωρεάν έκταση γης σε αυτοκινητοβιομηχανία για να φτιάξει εργοστάσιο. Στην Ελλάδα, με τα - σκουριασμένα δήθεν προοδευτικά - μυαλά που έχουμε, αυτό οι περισσότεροι θα το χαρακτήριζαν "ξεπούλημα της πατρίδας", "προδοσία" και άλλα γραφικά.
Έχει σημασία να καταλάβουμε ότι σε έναν κόσμο που λειτουργεί βάσει της ελεύθερης αγοράς, αναγκαστικά για να λύσεις τα προβλήματά σου θα ακολουθήσεις την λογική και τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς. Εάν π.χ. ζούσαμε σε έναν κομμουνιστικό κόσμο, τότε θα είχε νόημα η λογική "όλα τα ρυθμίζει το κράτος". Αλλά από ότι φαίνεται, ίσως τελικά στην Ελλάδα να μην έχουμε καταλάβει σε ποιον κόσμο ζούμε.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου