Ο Ορισμός της Κοινωνικής Αλληλεγγύης

Η Κοινωνική Αλληλεγγύη είναι σημαντικό στοιχείο κάθε κοινωνίας και ένδειξη πολιτισμού. Εκ των πραγμάτων οι έννοιες δεν έχουν έναν συγκεκριμένο ορισμό και συνεπώς είναι δύσκολο να τις εξηγήσεις επακριβώς. Ασφαλώς δεν μιλάμε για ακραίες ερμηνείες, όπως συστηματικά συμβαίνει στην σημερινή νεοελληνική κοινωνία, του στυλ "αλληλεγγύη είναι να υποστηρίζεις το παλαβό αίτημα του οποιοδήποτε προνομιούχου".

Προσωπικά, ο ορισμός της Κοινωνικής Αλληλεγγύης που μου αρέσει περισσότερο είναι ο εξής: Κοινωνική αλληλεγγύη υπάρχει σε μια κοινωνία, όταν αυτός που δεν αδικείται αγανακτεί το ίδιο με αυτόν που υφίσταται την αδικία. Χρησιμοποιώντας τον ορισμό αυτό, αμέσως συνειδητοποιεί κανείς πως δεν υπάρχει ίχνος κοινωνικής αλληλεγγύης στην δική μας κοινωνία. Αυτό δεν είναι κάτι παράξενο, αφού ο μέσος νεοέλληνας ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του, εξ ου και η έκφραση "στον κ*** μας μην μπει, και όπου θέλει ας μπει"

Θα ήθελα όμως να δώσω ένα πολύ συγκεκριμένο παράδειγμα αυτής της απελπιστικής έλλειψης κοινωνικής αλληλεγγύης, με αφορμή το άνοιγμα των καταστημάτων της περασμένης Κυριακής 01/11/2015. Την Κυριακή τα σούπερ μάρκετ άνοιξαν, οι υπάλληλοί τους δούλεψαν και οι πολίτες-πελάτες ψώνισαν. Υπάρχει κάποιος που αγανακτεί επειδή εκατοντάδες κόσμου αναγκάστηκαν να αφήσουν τις οικογένειές τους και να πάνε να δουλέψουν Κυριακάτικα; Προφανώς όχι. Λέω προφανώς, διότι ο κόσμος πήγε και ψώνισε, αδιαφορώντας για την κατάφορη αδικία που υφίστανται οι απροστάτευτοι υπάλληλοι.

Για να προλάβω τον αντίλογο, δεν θα ήμουν κατά του ανοίγματος των καταστημάτων την Κυριακή, εάν οι επιχειρήσεις προσλάμβαναν κόσμο ειδικά για αυτόν τον σκοπό. Όμως το να βάζεις τους ήδη υπάρχοντες υπαλλήλους να δουλεύουν επιπλέον και την Κυριακή, είναι απαράδεκτο. Το ακόμα πιο απαράδεκτο όμως είναι να στηρίζει αυτήν την ενέργεια ο κόσμος. Και ασφαλώς την στηρίζει με τις πράξεις του, ασχέτως με το αν στα λόγια είναι κατά του ανοίγματος των καταστημάτων τις Κυριακές. Και την στηρίζει ακριβώς επειδή δεν νοιάζεται για τον διπλανό του, επειδή δηλαδή δεν υπάρχει κοινωνική αλληλεγγύη.

Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι υπάρχει ένα σουπερ μάρκετ που δεν ανοίγει τις Κυριακές, ο Σκλαβενίτης. Σε μια αλληλέγγυα κοινωνία, ο πολίτης δεν θα τιμωρούσε τα σουπερ μάρκετ που ανοίγουν την Κυριακή (Βασιλόπουλος, LIDL, Carrefour Μαρινόπουλος, κτλ) και θα αντάμειβε αυτά που σέβονται τον υπάλληλο και παραμένουν κλειστά; Και πρακτικά να το πάρεις, εάν ένα σούπερ μάρκετ έβλεπε τον τζίρο του να πέφτει για αυτόν τον λόγο, θα άνοιγε ξανά την Κυριακή; Όχι. Και δεν χρειάζεται να το κάνουν όλοι οι καταναλωτές, έστω ένα 10% να μειώνονταν οι πωλήσεις τους θα το λάμβαναν το μήνυμα.

Η κοινωνία είναι ο καθρέπτης του μέσου πολίτη. Όταν ο πολίτης δεν είναι υπεύθυνος πώς μπορεί να είναι υπεύθυνη η κοινωνία; Πώς γίνεται ο πολίτης που - στα λόγια - διεκδικεί κοινωνική αλληλεγγύη από την πολιτεία, ο ίδιος να αδιαφορεί μπροστά στην αδικία; Ο νεοέλληνας όμως συμπεριφέρεται σαν ένα κακομαθημένο παιδί που τα θέλει όλα έτοιμα από το κράτος χωρίς ο ίδιος να κουνήσει το μικρό του δαχτυλάκι. Συν Αθηνά και χείρα κίνει έλεγαν οι Αρχαίοι, αλλά μάλλον εκείνοι δεν ήταν προοδευτικοί όπως εμείς...